Lekcja historii inaczej Na Starej Rossie
W niedzielne popołudnie, 19 października 2025 r., w blasku jesiennego słońca, Cmentarz Na Starej Rossie w Wilnie stał się miejscem niecodziennego spotkania – „Lekcji historii inaczej”. To cykliczne wydarzenie, organizowane przez Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą (SKOnSR), zyskało już rangę tradycji. Wydarzenie poprowadził prezes Komitetu, Dariusz Żybort.
Dzięki wspólnemu wysiłkowi wielu środowisk (polskojęzycznych przewodników z Wilna, konserwatorów, lekarzy z Polski, Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie im. Jana Olszewskiego, Instytutu Pamięci Narodowej oraz licznych darczyńców) udało się przywrócić świetność 17 zabytkowym nagrobkom. Treści prezentacji przygotował Dariusz Lewicki, członek SKOnSR, który od lat dokumentuje historię Rossy z pieczołowitością.
Wydarzenie wzbogacili swoją obecnością wybitni przedstawiciele świata nauki i kultury. Dr Mariusz Kolmasiak z Muzeum Łazienki Królewskie, dzięki osobistemu wkładowi finansowemu, umożliwił rekonstrukcję płonącej wazy, niegdyś ozdoby nagrobka Marii Piłsudskiej. Dr Irena Fedorowicz z Centrum Polonistycznego Uniwersytetu Wileńskiego przybliżyła postać Czesława Jankowskiego, publicysty i działacza kultury, którego urna została wiernie odtworzona na podstawie archiwalnych fotografii.
Dr n. med. Jan Zygmunt Trusewicz zaprezentował sylwetkę farmaceuty Aleksandra Wysockiego. Jego nagrobek odnowiono dzięki współpracy SKOnSR z Fundacją im. Dr Danuty Kozłowskiej-Trusewicz oraz prywatnemu wsparciu Dariusza Żyborta. Szczególnym akcentem uroczystości była obecność Karola Sienkiewicza, który w całości sfinansował odnowienie nagrobka pięcioletniego Henryka Sienkiewicza, swojego krewnego.
„Lekcja historii inaczej” pokazuje, że troska o przeszłość może być żywym impulsem do budowania więzi między ludźmi, niezależnie od czasu i miejsca. Rossa, dzięki takim inicjatywom, staje się nie tylko cmentarzem, ale także świadkiem trwania polskiej kultury, pamięci i serca.
(Fot. Robert Lewicki, Anna Orłowa, członki SKOnSR Alina Obolewicz)