Pomysłodawcą wydania medalu jest prezes SKOnSR Dariusz Żybort – nie tylko stomatolog i działacz społeczny, ale również kolekcjoner książek, pocztówek i monet. Zaprojektowania monety podjął się członek SKOnSR Dariusz Lewicki.

– Najlepsze pomysły rodzą się chyba spontanicznie, pod wpływem natchnienia. Ponieważ na studiach licencjackich miałem wykłady o numizmatyce i posiadam niewielką kolekcję monet, wiedziałem, w jaki sposób powinno się zaprojektować medal. Nasuwało się tylko pytanie, co na nim warto umieścić – opowiada o pracach nad projektem D. Lewicki.

O wyborze motywów zadecydowały tegoroczne rocznice.

– W roku 2020 wypadały perłowe gody Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą, a najbardziej rozpoznawalnym atrybutem organizacji jest symbol Anioła-Geniusza z pomnika nagrobnego Józefa Montwiłła. W tym samym roku przypadła 85. rocznica śmierci Marszałka, dlatego postanowiłem skorzystać z tej okazji i zamieścić urnę z sercem Piłsudskiego na rewersie medalu. Po uzgodnieniu z prezesem SKOnSR Dariuszem Żybortem i zaakceptowaniu przez członków Komitetu, wysłałem szkic do Mennicy Litewskiej – wyjaśnia dla TVP Wilno autor projektu.

Dariusz Lewicki zauważa, że kilkakrotnie musiał poprawiać poszczególne detale w szkicu, gdyż zakład zajmujący się produkcją medali domagał się jak największej precyzji. Efekt prac można zobaczyć teraz na filmie promocyjnym.

– Medale są w specjalnym opakowaniu z krótkim opisem w języku polskim. Planujemy także wysłać kilkadziesiąt medali do naszych wiernych przyjaciół i stowarzyszeń, które wspierają oraz dodają nam skrzydeł – mówi D. Lewicki.

Miniony rok, pomimo pandemii, był dla SKOnSR bardzo intensywny – komitet odnowił aż 19 pomników (17 na Rossie i 2 na Cmentarzu Bernardyńskim). Pomniki odnowiono z pieniędzy zebranych dzięki kwestom, prywatnym sponsorom (jak np. Fundacja Pomoc Polakom na Wschodzie), rozpowszechnianiu „cegiełek” w roku 2019. Wykonane prace kosztowały ponad 58 tys. euro.

– W 2020 r. znaleźliśmy się w zupełnie nowej sytuacji. Nie mogliśmy działać w zwykły sposób, odbyła się zaledwie jedna kwesta, nie mogliśmy również liczyć na turystów. Szukamy więc innych sposobów na znalezienie środków – mówi Żybort. Komitet, za pośrednictwem mediów i przy wsparciu Ambasady RP na Litwie, wielokrotnie apelował o rezygnację z drogich wieńców z okazji uroczystości patriotycznych i przekazywanie środków na remont pomników. – Bardzo się cieszę, że na nasz apel odpowiedziało kilka organizacji, a także pojedyncze osoby. Także w listopadzie, gdy nie mogliśmy prowadzić jak zwykle kwesty, znalazły się osoby, które po prostu zrobiły przelew. To bardzo ważne, że udaje nam się docierać do ludzi z przekazem o potrzebach wileńskich nekropolii i cieszę się, że nawet w tak trudnym czasie znajdują się osoby, które chcą wspierać naszą działalność – podkreśla Dariusz Żybort.

Prezes SKOnSR uważa, że pomimo tego, że ich organizacja dysponuje obecnie niewielką, jak na prowadzenie tego rodzaju działalności, sumą (ok. 10 tys. euro), nadal są szanse na to, że również w 2021 r. na najstarszych wileńskich nekropoliach będą prowadzone intensywne prace.

– Złożyliśmy prośby o pozwolenia na odnowienie 15 pomników. Napisaliśmy naprawdę bardzo wiele projektów, pracuje nad tym cały komitet. Pieniądze chcemy pozyskiwać z różnych źródeł, bo tylko takie działanie pozwala nam rozplanować prace na cały sezon. Pewien własny zapas jest konieczny, by móc rozpocząć renowację jak najwcześniej, gdy tylko warunki pogodowe będą sprzyjające – wyjaśnia prezes SKOnSR.

Wydany przez komitet medal kolekcjonerski również ma stać się rodzajem cegiełki, który będzie można nabyć, by wesprzeć Rossę.

– Przewidzieliśmy wybicie tylko 5 tys. egzemplarzy medali, nie będzie on wznawiany. Obecnie można go kupić tylko na Litwie, ale rozmawialiśmy z zaprzyjaźnionymi organizacjami w Polsce i mamy zapewnienia, że pomogą nam w jej dystrybucji – mówi prezes Żybort.

Już teraz medal kolekcjonerski wydany z okazji 30 lecia SKOnSR można nabyć w cenie 15 euro w polskiej księgarni Elephas www.elephas.lt (w Domu Kultury Polskiej w Wilnie, ul. Naugarduko 76).

Pieniądze uzyskane ze sprzedaży medalu będą wykorzystane na odnowienie kolejnych pomników nagrobnych na zabytkowym cmentarzu na Rossie.

Opis jubileuszowego medalu (monety) SKOnSR
Awers: Anioł-geniusz pomnika nagrobnego Józefa Montwiłła – logo SKOnSR. Anioł ukazany w 3/4, zwrócony w lewą stronę, z lewą nogą wysuniętą do przodu. W prawej dłoni trzyma zapaloną pochodnię, lewą osłania płomień – symbol życia, światła wieczności. Z tyłu Anioła – Ω (litera Omega) – symbol końca życia, definitywnego kresu każdego zjawiska. Anioł ukazany jako potężniejsza istota, która pokonuje śmierć i ma szczególną symbolikę – organizacja non-profit przywraca do życia zniszczone, stare pomniki nagrobne. W otoku górą: Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą; dołem: 30 lat.

Rewers: urna z sercem Marszałka Piłsudskiego, wokół urny – stylizowany wieniec i liczba 85 u dołu. W otoku górą www.rossa.lt; dołem: 2020. Materiał: CuZn (stop z mosiądzu). 

(Na podstawie: wilno.tvp.pl)

(Moneta z okazji 30-lecia Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą, fot. z filmiku promocyjnego autorstwa Tomasza Kadziewicza)