Wizerunek Matki Bożej Ostrobramskiej

W sztuce sakralnej wizerunek Matki Bożej Ostrobramskiej na tenach dzisiejszej Litwy, Białorusi i Polski cieszył się sporą popularnością już od kilku stuleci i praktycznie jest mile widziany dzisiaj. Dlatego też nie powinien dziwić fakt, iż mieszkańcy Wilna i jego okolic oblicze Matki Miłosierdzia często umieszczali na XIX-XX w. pomnikach -nagrobnych swoich bliskich zmarłych.

Obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej, przez wiernych uważany za cudowny, został prawdopodobnie namalowany w Wilnie ok. 1620-1630 przez nieznanego malarza. Kult obrazu Matki Boskiej, zawieszonego na Ostrej Bramie, rozpoczął się po najeździe moskiewskim na Wilno w 1655 r. Gdy w 1799 r. władze carskie rozpoczęły burzenie miejskich murów i bram, Ostrą Bramę pozostawiono nietkniętą.

Inwokacja w mickiewiczowskim "Panu Tadeuszu" do "Panny świętej, co w Ostrej świeci Bramie (l. wydanie poematu: 1834 r.) spopularyzowała znacznie kult Matki Boskiej Ostrobramskiej poza Wilnem oraz poza Litwą. Stała się Ona Pocieszycielką strapionych i Nadzieją na odzyskanie wolności podczas zaborów i powstań narodowych. W okresie zaborów w kaplicy Ostrobramskiej (oraz na ulicy pod nią) miały miejsce patriotyczne manifestacje, szczególnie w czasach Powstania Styczniowego (1863-64). Kult Matki Boskiej Ostrobramskiej stał się wówczas częścią ruchu niepodległościowego, wymierzonego przeciw rosyjskiemu zaborcy. 

2 lipca 1927 r. , po renowacji obrazu (pod kier. Jana Rutkowskiego) i kaplicy (pod kier. Juliusza Kłosa), odbyła się uroczysta koronacja Obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej przed katedrą wileńską (złote korony – ze składek społecznych – nałożył nuncjusz papieski, w obecności Marszałka Piłsudskiego, prezydenta Mościckiego i wiernych). 

PRZYKŁADY: 

 * nagrobek Katarzyny Lachowicz (1811-1879), Franciszki Sajkowskiej (1850-1929), Józefa Sajkowskiego (1879-1932) i Piotra Sajkowskiego (1842-1915) * grób rodziny Unikowskich (XX w. - XXI w.) * nagrobek Marii Małaszuk (1911-1945) i Aleksego Małaszuk (1909-1998) * nagrobek Tadeusza Wąsowskiego (1892-1937)