Adam Piłsudski (1869-1935) i Julia Leonia Piłsudska (1869-1937)

Lokalizacja:
54.67055555555555,25.301666666666666 Pokaż na mapie
Datowanie:
1989 r.
Autor, warsztat:
nie wiadomo
Materiał:
Beton, żeliwo
Inskrypcja:

ADAM PIŁSUDSKI / * 1869 + 1935 / BRAT MARSZAŁKA POLSKI / VICE PREZYDENT M. WILNA / SENATOR RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konserwacja, odnowienie:

Pracownie Konserwacji zabytków i ,,Budimex" w 1989 r. odbudowało kilka doszczętnie zniszczonych nagrobków, m.in. Adama Piłsudskiego. (Na podstawie: Cmentarz na Rossie w Wilnie: historia, sztuka, przyroda. Kraków. 2019, s. 164)

Pomnik nagrobny Adama Piłsudskiego odnowiono w 2017 r. przy wsparciu finansowym spółki Orlen Lietuva we współpracy ze Społecznym Komitetem Opieki nad Starą Rossą. 

Status:
kompleks cmentarza
Sylwetka biograficzna:

Adam Piłsudski (ur. 25.09.1869 w Zułowie, w pow. święciańskim -  zm. 16.12.1935 w Warszawie) Od 1874 r. mieszkał z rodzicami w Wilnie. Gimnazjum nie ukończył. Do 1900 r. przebywał w rodzinnym majątku Teniany na Żmudzi. Od 1901 r.pracował w wileńskiej elektrowni, później był buhalterem. Następnie przez trzydzieści lat pracował w wileńskim magistracie. Po przejściu na emeryturę w 1932 r. został mianowany delegatem finansowym przy Zarządzie Miejskim Wilna. 11 listopada 1934 r.został senatorem Rzeczypospolitej Polski. Odznaczony Orderem Polonia Restituta. Ożenił się z Julią z Łodwigowskich i miał z nią córkę Wandę, która wyszła za mąż za Kazimierza Pawłowskiego. Unikał rozgłosu, unikał osobistej reklamy lub też wynoszenia go. Zmarł na zapalenie płuc w Warszawie. Został pochowany na cmentarzu na Rossie. 

Julia Leonia z Łodwigowskich Piłsudska (ur. 1869 r. - zm. w marcu 1937 r. w Wilnie) działaczka PPS, odznaczona medalem Niepodległości. 

Dodatkowa informacja:

Według kartoteki Lucjana Uziębły pierwotnie był w tym miejscu krzyż dębowy z tabliczką cynową i ogrodzenie z granitowych cokolików połączonych prętami żelaznymi. Pierwotna treść inskrypcji: Ś. + P.  Adam Piłsudski / Wiceprezydent miasta Wilna / Zmarł dnia 16 grudnia 1933 r. / W wieku lat 66 / Cześć Jego Pamięci.

Według Wacława Wejtki w tym samym grobowcu pochowano jego żonę Leonię Julię z Łodwigowskich. W maju 1939 r. władze Wilna podjęły decyzję o wystawieniu pomnika Adamowi Piłsudskiemu. W grobie spoczęła również Julia z Łodwigowskich Piłsudska (Leonia) - Pochowana została w sklepieniu razem z Adamem Piłsudskim na Rossie” – zanotowała ówczesna prasa wileńska.

NEKROLOG

ADAM PIŁSUDSKI - Kawaler Krzyża Oficerskiego Orderu Odrodzenia Polski V-prezydent m. Wilna, Senator po krótkich, lecz ciężkich cierpieniach zmarł dnia 16.XII.35 r. w Warszawie, przeżywszy lat 66. Eksportacja zwłok z dworca kolejowego do kościoła św. Teresy nastąpi w środę 18 grudnia o godz. 9 m. 30. Nabożeństwo żałobne tegoż dnia o godz. 10-ej, poczem odbędzie się pogrzeb na cmentarzu Rossa. 0 czem zawiadamiają pogrążeni w głębokim smutku Żona, Córka, Zięć, Bracia, Bratowe i pozostała Rodzina (Kurjer Nowogródzki. 1935. Nr. 346, s. 3)

Bibliografia:

* Dziennik Wileński. 1937. Nr. 347, s. 1-2

* Edmund Małachowicz. Cmentarz na Rossie w Wilnie. Wrocław-Warszawa-Kraków. 1993, s. 121

* Gazeta Lwowska. 1937. Nr. 52, s. 3

* Mały leksykon wileńskiej Rossy. Wilno. 1998, s. 10

* Mariusz Kolmasiak. Kolebka Wielkości: Zułów, miejsce urodzenia Marszałka Józefa Piłsudskiego. Częstochowa. 2017, s. 103-107, 109, 122, 126, 150, 157, 169-170

* Ś. P. Adam Piłsudski // Kurjer Nowogródzki. 1935. Nr. 346, s. 3

* Zyta Kołoszewska. Saga Piłsudskisch (III) 2014 // http://www.tygodnik.lt/201448/bliska4.html 

http://cmentarznarossie.uksw.edu.pl/obiekty.php?id=12362 // projekt zrealizowany został w latach 2013-2016 przez Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie we współpracy z Litewskim Uniwersytetem Edukologicznym (pod kierownictwem Anny Sylwii Czyż i Bartłomieja Gutowskiego)

Autor opisu:
Dariusz Żybort (życiorysy), Dariusz Lewicki
Ikonografia: