Maria Piłsudska z Łada Zabłockich (1882-1921)

Lokalizacja:
54.669444444,25.304166666 Pokaż na mapie
Datowanie:
I połowa XX w.
Autor, warsztat:
nie wiadomo
Materiał:
Granit
Inskrypcja:

Pamiątka od córki Marji kochanej matce / Pamiątka od męża swojej nieodżałowanej Maryni 

Ś. + P. Witold Łada-Zabłocki / ppółk. w. p. / zm. dn. 6 września 1935 r. / Ś. + p. Maria z Łada-Zabłockich Piłsudska / zm. dn 5 kwietnia 1921 r. 

[Ś]. + P. z Niemieszów Kazimiera Sławińska / zm. dn. 12 paźdź. 1903 r. 

Ś.P. ze Sławińskich Maria Łada- Zabłocka zm. 24 września 1909 r. 

Ś.P. Jan Piłsudski 1876- 1950 / Prawnik / aresztowany i wywieziony we wrześniu 1939 / zmarł i pochowany na obczyźnie 

Status:
stanowiący kompleks
Sylwetka biograficzna:

Maria Piłsudska Łada-Zabłocka (ur. 1882 - 05.04.1921 w Wilnie) - Była córką ziemianina spod Witebska, Witolda Aleksandra Zabłockego i Marii Zabłockiej z domu Sławińskiej. Jej bratem był Witold Łada-Zabłocki. Maria poślubiła Jana Piłsudskiego w 1906 r., który wówczas już od dwóch lat mieszkał w Wilnie i robił aplikację adwokacką (oficjalnie był pomocnikiem adwokata przysięgłego). Mieszkał wówczas w wynajmowanym mieszkaniu w domu Janowa przy ulicy Wielka Pohulanka 14 (ob. Basanaviciaus g. 16). Niedługo po ślubie wraz z żoną przeprowadzili się do mieszkania w domu przy ulicy Gubernatorskiej 5 (późniejsza Żeligowskiego 5, a obecnie Klaipedos g. 2). Wreszcie w 1914 r. wprowadzili się do dosyć małego mieszkanka w nowo zbudowanej kamienicy doktora Aleksandra Safarewicza przy ulicy Portowej 6d (późniejszy numer 14, a obecny adres to Pamenkalnio g. 28). Wśród członków rodziny męża - Marię nazywano pieszczotliwie „Maryniutką”. Jan jeszcze przed wojną zrobił aplikację i został wpisany do rejestru adwokatów przysiężnych co oznaczało znaczną poprawą warunków materialnych.

Niestety niedługo po ślubie Maria zaraziła się gruźlicą, która z powodu komplikacji powodowało podupadanie na zdrowiu. Aby poprawić ten stan, w latach 1910-1914 jeździła często do Zakopanego, a mąż ją wówczas odwoził i przywoził. Podczas tych podróży czasami zatrzymywali się u brata Józefa Piłsudskiego, kiedy ten przebywał w Krakowie. Większość okresu okupacji niemieckiej 1915-1918 małżonkowie Piłsudscy spędzili w Wilnie. Problemy aprowizacyjne i brak możliwości lepszego leczenia spowodowały, iż choroba Marii niestety nie ustępowała. Jan Piłsudski w styczniu 1919 r. opuścił Wilno wraz z oddziałami Samoobrony, lecz już niebawem, w kwietniu uczestniczył w zdobywaniu miasta przez wojsko polskie. Po zajęciu Wilna przez bolszewików w 1920 znów wyjechał do Warszawy. Wrócił ponownie wraz z operacją wojskową „Bunt Żeligowskiego” i ustanowieniu Litwy Środkowej. W obydwóch przypadkach jego małżonka pozostawała w Wilnie pod opieką członków rodziny (w tym Kadenacych). Coraz gorszy stan zdrowia żony spowodował, że Jan Piłsudski ograniczył w znacznym stopniu swoją aktywność polityczną. Wiosną 1921 r. Maria przeszła ostre zapalenie płuc, którego osłabiony organizm już nie wytrzymał. Zmarła 5 kwietnia 1921 r. mając 39 lat. Pochowana została w rodzinnym grobowców Zabłockich na Starej Rossie. Pochowana tam już była jej matka Maria Zabłocka ze Sławińskich, która zmarła w 1909 r. oraz Kazimiera Zabłocka z Niemieszów (zmarła w 1903 r).

Dodatkowa informacja:

W kartotece Wacława Wejtki, pod literą P, karta nr 172, z 1936 roku (nagrobek Marii Piłsudskiej z Łada Zabłockich). Kartoteka podaje lokalizację grobowca rodziny Łada Zabłockich. Przy opisie nagrobka adnotacja: „Krzyża, na mogile, nie ma wcale. Blaszka z napisem przyczepiona do ogrodzenia. Na mogile krzyż z kwiatów i roślin.". Na blaszce inskrypcja: Ś. + P. / Marja z Łada Zabłockich / PIŁSUDSKA / Zasnęła w Bogu 5 Kwietnia 1921 r. 

NEKROLOG

Marja z Zabłockich Piłsudska - opatrzona św. Sakramentami po długich i ciężkich cierpieniach zasnęła w Panu dnia 5 kwietnia 1921 roku, przeżywszy lat 40. Wyprowadzenie zwłok z domu żałoby (Portowa 6) do kościoła św. Katarzyny odbędzie się dn. 6-go [kwietnia] o godzinie 6 po poł., zaś nabożeństwo żałobne dn. 7 o godz. 9 rano i pogrzeb zwłok na cmentarzu Rossa. O tych smutnych obrzędach powiadamiają krewnych, przyjaciół i znajomych pogrążeni w głębokim żalu i smutku. Mąż i brat (Słowo Żołnierskie. 1921. Nr. 88, s. 1)

Prawdopodobnie nie zachowały się szkice, obrazy lub zdjęcia przedstawiające Marię z Zabłockich Piłsudską.

Autor opisu:
Waldemar Wołkanowski (biografia), Dariusz Lewicki