S. P. / Onufry PIETRASZKIEWICZ / Magister Filozofii / b. Uniwer. Warszawskiego / ur. 1794 + 1863 r. 25 listop. / Wieczne odpocznienie / racz Mu dać Panie!
SKOnSR w latach 2000-2004 odnowił kwaterę Pietraszkiewiczów. Na jednoczesną odnowę wszystkich pomników nie pozwalały finanse i sprawy biurokratyczne. Prace przebiegały w kilku etapach. Pierwszy krok – to rekonstrukcja zniszczonego w znacznej mierze metalowego ogrodzenia, które podczas burz i wichury zniszczyły opadłe konary starych drzew. Projekt naprawy wykonała architekt Živilė Mačionienė, prace zaś – ZSA ,,Mažoji restauracija“. Kolejnym krokiem była konserwacja pomników nagrobnych. Przystąpili do pracy polscy konserwatorzy.
Onufry Pietraszkiewicz (ur. 1794 w Szczuczynie w powiecie lidzkim (dzisiejsza Białoruś) – zm. 07.12.1863 w Wilnie). Ukochany przyjaciel wieszcza narodowego Adama Mickiewicza, w 1819 r. ukończył Uniwersytet Wileński, na którym studiował nauki przyrodnicze, a następnie Warszawski, gdzie uzyskał stopień magistra filozofii. Później objął posadę nauczyciela w Lublinie.
W towarzystwie Filomatów powierzano mu kilka razy funkcję skarbnika i przewodniczącego Wydziału Matematycznego, Fizycznego i Medycznego tego zrzeszenia. Proces filomatów w Wilnie w 1824 r. spowodował skazanie go jako aktywnego członka tego Stowarzyszenia na wygnanie do Moskwy, gdzie w latach 1825-1831 na Uniwersytecie Moskiewskim wykonywał funkcje pomocnicze. Za sprzyjanie powstaniu i za organizowanie ucieczki polskich oficerów został w 1832 r. zesłany na 20 lat na Sybir do Tobolska. Był organizatorem i dysponentem biblioteki tobolskiej przejętej po Piotrze Moszyńskim, pracował jako guwerner i w urzędzie. Zasłynął jako opiekun zesłańców.
Po powrocie zamieszkał w Wilnie u swego brata Józefa, doktora medycyny, niegdyś filarety. Wielką zasługą Onufrego Pietraszkiewicza było ukrycie i ocalenie korespondencji, protokołów, rozpraw oraz utworów poetyckich, tj. całego Archiwum Filomatów. Odegrał ważną rolę w procesie kształtowania się dziewiętnastowiecznego polskiego patriotyzmu. Pochowany został w kwaterze rodzinnej Pietraszkiewiczów na Starej Rossie.
W kwaterze Pietraszkiewiczów, według ksiądz cmentarnych, spoczywa 8 osób. Nie zgadzało się to z liczbą stojących pomników nagrobnych. Na jednym z nich brakowało napisów. Łamigłówka została rozwiązana po ośmiu latach, kiedy do SKOnSR napisała list Anna Parczewska. Kobieta stwierdziła, że pod tym bezimiennym pomnikiem spoczywają jej dziadkowie Jan i Tekla Pietraszkiewiczowie. Okazało się, że napisy na nagrobku były wykute na metalowej płycie wmontowanej w granit. Metalową płytę skradziono, również krzyż, który wieńczył pomnik. (Na podstawie: Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą. Wilno. 2015, s. 41-45)
* Małgorzata Cwenk. Onufry Pietraszkiewicz. Biografia zesłańca. Lublin. 2006
* Juliusz Kłos. Wilno - przewodnik krajoznawczy. Wilno. 1923, s. 234
* Halina Jotkiałło. O odnowionych pomnikach na Rossie // Tygodnik Wileńszczyzny. 2013, Nr. 42 // http://tygodnik.lt/201342/bliska5.html
* Edmund Małachowicz. Cmentarz na Rossie w Wilnie. Wrocław-Warszawa-Kraków. 1993, s. 357
* Marek Piechota, Jacek Lyszczyna. Słownik Mickiewiczowski. Katowice. 2000, s. 230-231
* Jerzy Surwiło. Cmentarz Rossa w Wilnie. Wilno. 1992, s. 14
* Aleksander Śnieżko. Rossa - miasto umarłych. Groby zasłużonych. t. 2, Wrocław 1970 mps w zbiorach PAU Kraków, s. 339-341
* http://cmentarznarossie.uksw.edu.pl/obiekty.php?id=10385 // // projekt zrealizowany został w latach 2013-2016 przez Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie we współpracy z Litewskim Uniwersytetem Edukologicznym (pod kierownictwem Anny Sylwii Czyż i Bartłomieja Gutowskiego)
