EUZEBIUSZOWI OJCU JULIUSZA SŁOWACKIEMU / Prof. Uniw. Wil. / ur. 1772 + 1814 /. "Wędrowiec w drodze życia mdłą stargawszy siłę / Wkrótce rzucę co miłe i co mi nie miłe. / Bez trwogi, nie bez żalu, widzę kres zbliżony, / Który znagla w nieznane przeniesie mnie strony. / W tę spokojną uchronę gdzie wieczność przebywa / I którą chmura pełna tajemnic okrywa." / (Wiersz przedśmiertny E. Słowackiego) / Rodacy / Pomnik ten w 1880 r. uzupełnili.
Przy pieniężnej pomocy inteligencji wileńskiej, staraniem artystów i malarzy wileńskich, w 1880 r. przerobiono pomnik nagrobny. W 1896 r. Lucjan Uziębło odnowił gruntownie pomnik Euzebiusza Słowackiego. Na ten cel otrzymał od pisarza i prawnika Włodzimierza Spasowicza 100 rubli. (Na podstawie: Cmentarz na Rossie w Wilnie: historia, sztuka, przyroda. Kraków. 2019, s. 53-54)
Rok 2009 został ogłoszony przez Senat RP Rokiem Juliusza Słowackiego. Z inicjatywy Departamentu do Spraw Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą przy Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Polski we współpracy Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą postanowiono odnowić wszystkie pamiątki, jakie pozostały po rodzinie Wieszcza. W podstawowy zakres prac przy pomniku Euzebiusza Słowackiego wchodziło oczyszczenie kamieni, wzmocnienie fundamentu, uzupełnienie szczelin specjalną zaprawą na spoiwach mineralnych, umocnienie stojącej na stoku pryzmy. Ważna była także kwestia uczytelnienia napisu na nagrobku. Nad odnowieniem pomnika pracował dr Janusz Smaza z ekipą z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.
Euzebiusz Tomasz Słowacki (ur. 14.12.1772 w Podhorcach, zm. 10.11.1814 w Wilnie). Ojcem Euzebiusza był Jakub Słowacki, zarządca dóbr Rzewuskich w Podhorcach i Małgorzaty z Zeydlerów. Euzebiusz był najstarszym synem z siedmiorga dzieci rodziców. Około roku 1780 ojciec przeniósł się wraz z rodziną na Wołyń,
Pierwsze nauki Euzebiusz Słowacki od roku 1781 pobierał w szkołach krzemienieckich. Z braku środków finansowych na dalsze studia ubiegał się o patent geometry królewskiego (wydany 31 maja 1792) i przez następne 8 lat pracował na Wołyniu jako geometra prywatny. W roku 1800 otrzymał posadę nauczyciela domowego u Józefa Poniatowskiego w Tuhańczy. Tam też poznał T. Czackiego, dzięki któremu pracował jako nauczyciel wymowy i poezji w Liceum Krzemienieckim, gdzie uczył poezji i wymowy. W wyniku konkursu, w roku 1811, objął Katedrę Wymowy i Poezji na Cesarskim Uniwersytecie Wileńskim jako profesor (wykładał tam do swej śmierci).
W 1808 r. poślubił Salomeę z Januszewskich, z którą miał syna Juliusza (ur. 1809 r.). W rok po ślubie Słowaccy zamieszkali w Krzemieńcu, gdzie wybudowali własny dom. Mieszkali tam do sierpnia 1811 r., kiedy to przenieśli się do Wilna.
Jest autorem prac związanych z teorią klasycyzmu, w których uwzględniał także nowe tendencje w literaturze. Jego twórczość literacka zebrana została pośmiertnie w Dziełach. Od 1812 r. był redaktorem „Kuriera Litewskiego”. W listopadzie 1814 r. Euzebiusz zmarł na gruźlicę.
Pomnik nagrobny Euzebiusza Słowackiego wpisany do Rejestru Dóbr Kultury Litwy z nadanym unikalnym kodem 25349
* Cmentarz na Rossie w Wilnie: historia, sztuka, przyroda. Kraków, 2019, s. 513-514
* Juliusz Kłos. Wilno - przewodnik krajoznawczy. Wilno. 1923, s. 232-233
* Irena Mikulewicz. Na wileńskiej Rossie restauruje się groby rodziny Juliusza Słowackiego. Tygodnik Wileńszczyzny. 2009. Nr. 33 // http://www.tygodnik.lt/200933/bliska4.html
* Jerzy Surwiło. Cmentarz Rossa w Wilnie. Wilno. 1992, s. 13
* Aleksander Śnieżko. Rossa - miasto umarłych. Groby zasłużonych. Wrocław 1970 mps w zbiorach Biblioteki Ossolineum we Wrocławiu, s. 401-403
* http://cmentarznarossie.uksw.edu.pl/obiekty.php?id=11619 // projekt zrealizowany został w latach 2013-2016 przez Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie we współpracy z Litewskim Uniwersytetem Edukologicznym (pod kierownictwem Anny Sylwii Czyż i Bartłomieja Gutowskiego)
