Centralna kaplica cmentarna (1841-1850)

Lokalizacja:
54.66905975333333,25.30306053138889 Pokaż na mapie
Datowanie:
lata 1841-1850
Autor, warsztat:
archit. Tomasz Tyszecki, archit. Julian Januszewski (dzwonnica)
Konserwacja, odnowienie:

Po raz pierwszy kaplica cmetarna odnawiana w latach 1929-1930. Ponownie została poddana konserwacji i restauracji w latach 2007-2009. Departament Dziedzictwa Kulturowego Litwy na prace wydzielił 752 tys. Lt, Samorząd miasta Wilna - 49 tys. Lt. (Na podstawie: Restauruota neogotikinė Vilniaus Rasų kapinių koplyčia // https://www.15min.lt/naujiena/aktualu/lietuva/restauruota-neogotikine-vilniaus-rasu-kapiniu-koplycia-56-62283)

Status:
objęta ochroną
Dodatkowa informacja:

Kaplica cmentarna wpisana do Rejestru Dóbr Kultury Litwy z nadanym unikalnym kodem 25234

Wraz ze swą wysoką wieżą-dzwonnicą kaplica jest głównym obiektem architektonicznym i dominantą zespołu cmentarnego. Szeroka, prostokątna budowla kaplicy ze stosunkowo niskim dachem trójspadowym i świetlikiem-latarnią ma proporcje wyraźnie klasycystyczne, przybrane w neogotycką dekorację i jedynie wyniosła wieża uzupełnia jej ,,gotyckość". W podziemiach kaplicy na zamknięciu nisz-pieczar we wszystkich ścianach wmurowane są tablice nagrobne. 

W 2008 r. dach centralnej kaplicy cmentarnej na Rossie, na uporządkowanie której Ministerstwo Kultury Litwy wydzieliło 652 tys. Lt, a 26 tysięcy wyasygnował samorząd miasta Wilna, został pokryty miedzianą blachą. Niestety, nie na długo. Wykonujący prace dacharskie robotnicy zostawili rusztowania, toteż w ciągu jednej nocy po pokryciu nie zostało śladu. (Na podstawie: Irena Mikulewicz. Cmentarz umiera śmiercią naturalną // Tygodnik Wileńszczyzny. 2009. Nr. 31).

Nie mniej zdewastowana została podłoga kaplicy, w pęknięciach której była miedź. Złodzieje wybili szkło znajdujące się w zwieńczeniu kaplicy i opuścili się do środka używając sznurka. (Na podstawie: Jurgita Lapienytė. Kapinių niokojimas-tyčiojimasis iš mirties ar tik ,,nekaltas" dūkimas?  // (cosmopolitan.lt, 26.06.2008)

W dniu pogrzebu, 22 listopada 2019 r. trumny ze szczątkami przywódców Powstania Styczniowego z 1863 r. – Zygmunta Sierakowskiego i Wincentego Konstantego Kalinowskiego oraz uczestników powstania: Jana Bieńkowskiego, Edwarda Czaplińskiego, Jakuba Czechana, Tytusa Dalewskiego, Mieczysława Dormanowskiego, Józefa Jabłońskiego, Bolesława Kołyszki, Alberta Laskowicza, Juliana Leśniewskiego, Henryka Makowieckiego, Jana Marczewskiego, Władysława Nikolai, Aleksandra Rewkowskiego, Józefa Rewkowskiego, Karola Sipowicza, Kazimierza Syczuka, Ignacego Zdanowicza i Rajmunda Ziemackiego (nie odnaleziono szczątków ks. Stanisława Iszory) spoczęły w kaplicy cmentarnej na Starej Rossie.

Bibliografia:

* Cmentarz na Rossie w Wilnie: historia, sztuka, przyroda. Kraków. 2019, s. 280-298

* Vladas Drėma. Vilniaus bažnyčios. Versus aureus. 2008, s. 653

* Mieczysław Jackiewicz. Wileńska encyklopedia 1939-2005. Warszawa. 2007, s. 99

* Edmund Małachowicz. Cmentarz na Rossie w Wilnie. Wrocław-Warszawa-Kraków. 1993, s. 152-158

* Krzysztof Stefański. Architektura XIX wieku na ziemiach polskich. DiG. 2005, s. 93

Autor opisu:
Dariusz Lewicki
Ikonografia: