Seweryn Ryszard Mikutowicz (1831-1907)

Seweryn Ryszard Mikutowicz (ur. w 1831 r. w powiecie święciańskim - zm. w 1907 r. w Wilnie) Pochodził ze starej rodziny szlacheckiej. W 24 roku życia wstąpił do Seminarium Wileńskiego, a po otrzymaniu święceń kapłańskich został mianowany wikarym w parafii Kurzeniec w pow. wilejskim, gdzie zjednał sobie miłość ogólną. Wydarzenia 1863 r. zastały go przy pracy patriotycznej, której się oddał z zapałem serca. Skazany na wygnanie na Sybir, w długim pochodzie przez niezmierzone stepy śnieżne podtrzymywał ducha w partii, skłądającej się z przeszło tysiąca osób – z tego około 400 księży – gdzie każdy osobnik inaczej wyposażony był w siły ducha i ciała do znoszenia niedoli. Przez stosunek swój do komendy konwoju i do współtowarzyszy niedoli ks. Mikutowicz, dzięki swej działalności i przewadze moralnej, stał się faktycznym naczelnikiem partii zesłańców. Na miejsce pobytu wyznaczono mu Kungur. Szukając środków do życia, znalazł pracę u słynnego podówczas w Syberii gorzelnika Pastuchowa i przez kilka lat rozwoził wódkę oraz przyjmował rachunki, pozostając bezustannie w podróżach zimą i latem. W tym koczowniczym życiu zrujnował zupełnie swe zdrowie, odmroził kilkakrotnie nos, uszy i ręce.

Niebawem władze rosyjskie zabroniły wygnańcom pracować w ten sposób. Ratując się od śmierci głodowej, ks. Mikutowicz musiał peregrynować po pustyniach z miejsca na miejsce szukając chleba. Przypadkowo płynąc po rzece Obi znajdował się na statku, który uległ katastrofie. Wskutek pęknięcia kotła i niechybnie by zatonął, gdyby nie przytomność umysłu i doświadczenia ks. Mikutowicza. W uznaniu tej zasługi, właściciel statku uczynił go jego kapitanem. Na skutek interwencji władz i z tego stanowiska ks. Mikutowicz musiał ustąpić. Wkrótce urządził mały młyn i w nim zarabiał na życie do 1881 r. Po wystąpieniu na tron cara Aleksandra III pozwolono księżom-wygnańcom opuścić Syberię i mieszkać w rosyjskich europejskich guberniach. Władze miejscowe sparaliżowały tę amnestię – z kilkuset księży kilku zaledwie udało się przedrzeć do Rosji Europejskiej, w ich gronie był i ks. Mikutowicz, który zamieszkał w Dakobsztadzie, gub. kurlandzkiej. Administracja zmusiła go jednak do
przeniesienia się do Smoleńska. Po drodze zajechał do Wilna. Tu zamieszkał i pozostał na kuracji wzięty „na porękę” przez brata swego aptekarza Apolinarego Mikutowicza. Ówczesny biskup Hryniewiecki udzielił mu pozwolenia zamieszkania w charakterze księdza cmentarnego na Rossie. Mimo to, administracja znów zmusiła go do wyjazdu do Rosji, skąd powrócił dopiero na stałe w 1883 r. do Wilna, ale już złamany życiem i ze zrujnowanym zdrowiem. Pochowany został na cmentarzu na Rossie.