Akty wandalizmu

* W pierwszym 10-leciu XXI wieku ofiarą złodziei padła urna, wieńcząca pomnik w formie steli publicysty i poety Czesława Jankowskiego (1857-1929). Urna uwieczniona na zdjęciu w monografii ,,Cmentarz na Rossie w Wilnie" Edmunda Małachowicza z 1993 r.

    

* W 1975 r. miała miejsce akcja porządkowania nekropolii na Rossie, co rozumiano także jako usuwanie metalowych ogrodzeń i krzyży żeliwnych. Przywoływana była ona jako wyraz świadomej dewastacji cmentarza. Substancję historyczną o złym stanie zachowania postrzegano jako źródło cennego surowca. (Na podstawie: Bartłomiej Gutowski. Dwudziestowieczne dzieje i sztuka cmentarza na Rossie // Cmentarz na Rossie w Wilnie: historia, sztuka, przyroda. Warszawa. 2019, s. 157-159)

        

31 marca 1992 r. pijane nastolatki Artūras Gindželis (Artur Grindżel) i Ričardas Pieško (Ryszard Pieszko) na Nowej Rossie poprzewracali 8 pomników nagrobnych żołnierzy litewskich, 2 pomniki nieznanych żołnierzy polskich i 2 kamienie nagrobne zwykłych osób spoczywających na tym cmentarzu. Wśród zdewastowanych pomników nagrobnych były krzyże upamiętniające żołnierzy litewskich: Jokūbasa Žukauskasa, Vladasa-Jonasa Sailisa, Juozasa Simanavičiusa, Juozasa Pranskevičiusa, Juozasa Šalčiusa, Kazysa Žukauskasa i dwóch nieznanych żołnierzy litewskich. (Na podstawie: Nukentėję paminklai. Mokslo ir enciklopedijų leidykla. Vilnius, 1994, s. 225-226)


  

 W pierwszym 10-leciu XXI wieku skradziono tablicę z wypukłorzeźbionym popiersiem malarza Józefa Bałzukiewicza. Autorem popiersia był brat zmarłego – rzeźbiarz Bolesław Bałzukiewicz. Tablica widoczna jest jeszcze na fotografii zamieszczonej w książce ,,Mały leksykon wileńskiej Rossy” z 1998 r. (Na podstawie: Cmentarz na Rossie w Wilnie: badania inwentaryzacyjne //  http://cmentarznarossie.uksw.edu.pl/obiekty.php?id=5392)

* Przed zamurowaniem w 2007 r. makabryczny obraz przedstawiał grobowiec rodziny Troczyńskich, znajdujący się na cmentarzu na Rossie. Na swoje nieszczęście zmarli byli pochowani w metalowych trumnach. Złodzieje po kawałku zaczęli je pruć i wynosić z pieczary, kości zmarłych rozrzucając, gdzie popadło. (Na podstawie: Groby rodziny Troczyńskich, http://rossa.lt/archiwum/index.php/pomniki?view=entry&id=5 )

* W 2008 r. dach centralnej kaplicy cmentarnej na Rossie, na uporządkowanie której Ministerstwo Kultury Litwy wydzieliło 652 tys. litów, i dodatkowe 26 tys. litów wyasygnował samorząd miasta Wilna, został pokryty miedzianą blachą. Niestety, nie na długo. Wykonujący prace dekarskie robotnicy zostawili rusztowania, toteż w ciągu jednej nocy z pokrycia dachu nie zostało ani śladu. Nie mniej zdewastowana została podłoga kaplicy, w pęknięciach której znajdowała się miedź. Złodzieje wybili szybę znajdującą się w zwieńczeniu kaplicy i po sznurze opuścili się do środka.                                                                                                                                                                                                          (Na podstawie: Irena Mikulewicz. Cmentarz umiera śmiercią naturalną // http://www.tygodnik.lt/200931/bliska5.html oraz Jurgita Lapienytė. Kapinių niokojimas-tyčiojimasis iš mirties ar tik ,,nekaltas" dūkimas?  // (cosmopolitan.lt, 26.06.2008)

* 27 października 2013 r. zauważono, że na kapliczce Vileišisów farbą ścienną namalowano litewskie słowo ,,Mabė“, co oznacza mały wewnętrzny księżyc Urana, jednak znaczenie napisu w tym kontekście pozostaje niewyjaśnione. Opierając się na informacji zamieszczonej na stronie internetowej Litewskiego Związku Młodzieży Narodowej, identyczne wydarzenie miało miejsce pod koniec stycznia 2009 r., które w owym czasie nie tylko rozczarowało litewskich patriotów, ale wywołało ogromne niezadowolenie (Na podstawie: Rasų kapinėse ant Vileišių memorialo vandalai vėl užrašė nežinia ką reiškiantį žodį ,,Mabė“ // www.15min.lt)

* Pracowniczka administracji cmentarza na Rossie 16 maja 2020 r. o godz. 9.10 zawiadomiła policję, że sprofanowano pomnik nagrobny Jonasa Basanavičiusa – doktora medycyny, polityka, redaktora pierwszej litewskiej gazety ,,Aušra” (,,Świt” wyd. w 1883 r.). Po przybyciu stróża bezpieczeństwa publicznego stwierdzono, iż grób, którego część stanowi piasek, wydeptano, połamano i porozrzucano świece, zauważono oplucie pomnika. Motywy postępowania jakiegoś wandala nie są znane. (Na podstawie: Ainis Gurevičius. Diena su Vilniaus policijos patruliais: pirmas iškvietimas - išniekintas Basanavičiaus kapas, delfi.lt)

 

Na początku 1990 r. wandale zniszczyli dziesiątki nagrobków na wileńskim cmentarzu Rossa oraz powyrzucali z katakumb szczątki wileńskich Sióstr Wizytek. Winowajcy nie ponieśli żadnej kary. (Na podstawie: Ciechanowicz J., O niszczeniu polskości na kresach wschodnich, ,,Panorama” Chicago, 7 lipca 1990 // http://kronikihistoryczne.blogspot.com/.../scorpionomachi...)