Marek Sokołowski (1818-1883)

Trasa:
Lokalizacja:
54.670326232777775,25.302425384444444 Pokaż na mapie
Datowanie:
Koniec XIX w.
Autor, warsztat:
Bolesław Jacuński
Materiał:
Żeliwo, granit, beton
Inskrypcja:

S. P. Marek SOKOŁOWSKI / Słynny Europejski gitarzysta / + 25 grudnia 1883 r. w wieku lat 65

Konserwacja, odnowienie:

Odnowę pomnika sfinansował polski piosenkarz Ryszard Rynkowski we współpracy z SKOnSR. W październiku 2010 r. w Domu Kultury Polskiej w Wilnie odbył się koncert charytatywny, podczas którego dochód (4 tys. litów) przekazano na ręce ówczesnej prezes organizacji non-profit Alicji Klimaszewskiej. Wydarty medalion z portretem Marka Sokołowskiego wykonał konserwator Zenon Sadecki, architekt Živilė Mačionienė zaprojektowała krzyż, a do odnowy pomnika zabrał się restaurator Czesław Połoński. Trzeba było usunąć zanieczyszczenia, które osiadły na pomniku w ciągu wielu lat. Owszem, ktoś wcześniej próbował ratować pomnik nagrobny gitarzysty, ale przyczynił się do większej dewastacji. Niekompetentna osoba spryskała go jakimś lakiem. Sprawiło to dużo kłopotów w pozbyciu się go. (Na podstawie: Alicja Klimaszewska. Zawdzięczając ludziom o dobrych sercach // Kurier Wileński. 27.10.2010 // https://kurierwilenski.lt/2010/10/27/zawdzieczajac-ludziom-o-dobrych-sercach/)

Status:
objęty ochroną
Sylwetka biograficzna:

Marek Sokołowski (ur. 1818 r. w Żytomierzu (obecna Ukraina) – zm. 25.12.1883 w Wilnie) Od dzieciństwa uskarżał się na wątłe zdrowie. Gimnazjum nie ukończył, ponieważ rodzinie brakowało środków do życia. Był wybitnym samoukiem. Spędzał długie wieczory pochylony nad gitarą, ćwicząc utwory innych kompozytorów i gitarzystów w poszukiwaniu własnego indywidualnego stylu.

W 1841 r. rozpoczął koncertować w Żytomierzu, a pięć lat później wyruszył koncertować do Moskwy. W tej bowiem metropolii potrafiono słuchać i doceniać. W 1856 r. ze względu na pogorszenie się stanu zdrowia M. Sokołowski udał się na kurację do Austrii, gdzie zetknął się z gitarą nowego typu konstrukcji wybitnego lutnika Johanna Scherzera. Instrument ten różnił się od klasycznej gitary hiszpańskiej. Poczuł, że nowoczesna gitara stwarza nowe możliwości wyrazu. Zaczął ćwiczyć, wydobywając coraz to nowe tony. Odtąd koncertował już na harfogitarze.

W 1858 r. wyruszył w podróż po krajach europejskich.W Krakowie chciał zagrać dla mieszkańców tego miasta, jednak ówczesne władze austriackie (Kraków w owym czasie był pod zaborem Cesarstwa Austro-Węgierskiego) nie wydał zezwolenia na występ w obawie, że koncert gitarzysty może wywołać nastroje powstańcze.

W Wiedniu brzmienie gitary M. Sokołowskiego oceniono wysoko - koncertował w filharmonii i konserwatorium. Został odznaczony dyplomem dla najlepszego gitarzysty Europy. Na początku 1859 r. M. Sokołowski przybył do Warszawy, później zawitał do Wilna. Na ogół wybitny gitarzysta koncertował w wielu dużych miastach i stolicach europejskich: Paryżu, Londynie, Wiedniu, Mediolanie, Berlinie, Hamburgu, Brukseli, Lipsku, Poznaniu, Lwowie. Niektóre miasta odwiedzał nawet po kilkanaście razy. W 1877 r. przeniósł się do umiłowanego Wilna. Zamieszkał u przyjaciół, koncertował, uczył innych gry na gitarze. Pochowany został na Starej Rossie.

Dodatkowa informacja:

Pomnik nagrobny Marka Sokołowskiego wpisany do Rejestru Dóbr Kultury Litwy z nadanym unikalnym kodem 25351

Latem 2010 r. został skradziony metalowy medalion z portretem słynnego gitarzysty Marka Sokołowskiego (Na podstawie: informacja ustna od prezeski honorowej SKOnSR Alicji Klimaszewskiej)

Bibliografia:

* Edmund Małachowicz. Cmentarz na Rossie w Wilnie. Wrocław-Warszawa-Kraków. 1993, s. 249-249

* Cmentarz na Rossie w Wilnie: historia, sztuka, przyroda. Kraków. 2019, s. 325

* Alicja Klimaszewska. Zawdzięczając ludziom o dobrych sercach // Kurier Wileński. 27.10.2010 // https://kurierwilenski.lt/2010/10/27/zawdzieczajac-ludziom-o-dobrych-sercach/ 

* Marek Sokołowski // Tygodnik Illustrowany. 1868. Nr. 10, s. 126

* Марк Данилович Соколовский // http://abc-guitar.narod.ru/pages/sokolovsky.htm 

* Едуард Подiльський. Маестро гiтари з Надросся // Подильская Зоря. 2017. Nr. 32, s. 6 // https://www.vinrda.gov.ua/images/gazeta/1008podilzoryagaz32.pdf 

* Podziel się tym jabłkiem... // https://www.youtube.com/watch?v=1JyMyxxm-eM&feature=emb_logo (Wilnoteka.lt)

* Antanas Preibys. Niedawno minęła 120. rocznica śmierci wybitnego polskiego gitarzysty Marka Sokołowskiego (2004) // http://www.tygodnik.lt/200403/bliska2.html 

http://cmentarznarossie.uksw.edu.pl/obiekty.php?id=4611 // projekt zrealizowany został w latach 2013-2016 przez Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie we współpracy z Litewskim Uniwersytetem Edukologicznym (pod kierownictwem Anny Sylwii Czyż i Bartłomieja Gutowskiego)

Autor opisu:
Dariusz Lewicki
Ikonografia: