Seweryn Ryszard Mikutowicz (1831-1907)

Lokalizacja:
54.670139,25.302149 Pokaż na mapie
Datowanie:
koniec 1 dzies. XX w.
Autor, warsztat:
nie wiadomo
Materiał:
Beton, granit i żeliwo ogrodzenia
Inskrypcja:

Ś. + P. JÓZEFA - GABRYELA MIKUTOWICZOWA / ZM. 27/IX.19 R. 

Ś. P. APOLINARY - JUSTYN MIKUTOWICZ / UR. 1838 R. LIP. 23 D. / + 1893 R. PAŹ. 7D. 

GROBOWIEC MIKUTOWICZÓW.

Ś. + P. KSIĄDZ SEWERYN - RYSZARD MIKUTOWICZ / UR. 17 KWIET.1831 R. / UM. 3 LIPCA 1907 R.

Groby Familii Mikutowiczów 

Konserwacja, odnowienie:

Pomnik nagrobny rodziny Mikutowiczów został odnowiony w 2014 r. ze środków finansowych Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą

Status:
objęty ochroną
Sylwetka biograficzna:

Seweryn Ryszard Mikutowicz (ur. w 1831 r. w powiecie święciańskim - zm. w 1907 r. w Wilnie) Pochodził ze starej rodziny szlacheckiej. W 24 roku życia wstąpił do Seminarium Wileńskiego, a po otrzymaniu święceń kapłańskich został mianowany wikarym w parafii Kurzeniec w pow. wilejskim, gdzie zjednał sobie miłość ogólną. Wydarzenia 1863 r. zastały go przy pracy patriotycznej, której się oddał z zapałem serca. Skazany na wygnanie na Sybir, w długim pochodzie przez niezmierzone stepy śnieżne podtrzymywał ducha w partii, skłądającej się z przeszło tysiąca osób – z tego około 400 księży – gdzie każdy osobnik inaczej wyposażony był w siły ducha i ciała do znoszenia niedoli. Przez stosunek swój do komendy konwoju i do współtowarzyszy niedoli ks. Mikutowicz, dzięki swej działalności i przewadze moralnej, stał się faktycznym naczelnikiem partii zesłańców. Na miejsce pobytu wyznaczono mu Kungur. Szukając środków do życia, znalazł pracę u słynnego podówczas w Syberii gorzelnika Pastuchowa i przez kilka lat rozwoził wódkę oraz przyjmował rachunki, pozostając bezustannie w podróżach zimą i latem. W tym koczowniczym życiu zrujnował zupełnie swe zdrowie, odmroził kilkakrotnie nos, uszy i ręce.

Niebawem władze rosyjskie zabroniły wygnańcom pracować w ten sposób. Ratując się od śmierci głodowej, ks. Mikutowicz musiał peregrynować po pustyniach z miejsca na miejsce szukając chleba. Przypadkowo płynąc po rzece Obi znajdował się na statku, który uległ katastrofie. Wskutek pęknięcia kotła i niechybnie by zatonął, gdyby nie przytomność umysłu i doświadczenia ks. Mikutowicza. W uznaniu tej zasługi, właściciel statku uczynił go jego kapitanem. Na skutek interwencji władz i z tego stanowiska ks. Mikutowicz musiał ustąpić. Wkrótce urządził mały młyn i w nim zarabiał na życie do 1881 r. Po wystąpieniu na tron cara Aleksandra III pozwolono księżom-wygnańcom opuścić Syberię i mieszkać w rosyjskich europejskich guberniach. Władze miejscowe sparaliżowały tę amnestię – z kilkuset księży kilku zaledwie udało się przedrzeć do Rosji Europejskiej, w ich gronie był i ks. Mikutowicz, który zamieszkał w Dakobsztadzie, gub. kurlandzkiej. Administracja zmusiła go jednak do
przeniesienia się do Smoleńska. Po drodze zajechał do Wilna. Tu zamieszkał i pozostał na kuracji wzięty „na porękę” przez brata swego aptekarza Apolinarego Mikutowicza. Ówczesny biskup Hryniewiecki udzielił mu pozwolenia zamieszkania w charakterze księdza cmentarnego na Rossie. Mimo to, administracja znów zmusiła go do wyjazdu do Rosji, skąd powrócił dopiero na stałe w 1883 r. do Wilna, ale już złamany życiem i ze zrujnowanym zdrowiem. Pochowany został na cmentarzu na Rossie. 

Dodatkowa informacja:

Pomnik nagrobny rodziny Mikutowiczów wpisany do Rejestru Dóbr Kultury Litwy z nadanym unikalnym kodem 35013

Prawdopodobnie nie zachowały się szkice lub obrazy przedstawiające ks. Seweryna Ryszarda Mikutowicza 

Według kartoteki Lucjana Uziębły nagrobek był zwieńczony "spiżowym, posrebrzanym odlewem figury Matki Bożej, stojącej u podnóża blaszanego, okrągło-ramiennego pozłacanego krzyża". Opis nagrobka uzupełnił Wacław Wejtko, według którego fotografia przedstawia Apolinarego Justyna Mikutowicza.

NEKROLOG

KS. MIKUTOWICZ SEWERYN-RYSZARD – po długich i ciężkich cierpieniach, opatrzony Św. Sakramentami zmarł w Wilnie d. 3 lipca [1907 r.], w wieku lat 77. Eksportacja z domu Wańkowicza (Gubernatorski zaułek) do kaplicy przy Dobroczynności odbędzie się we środę, o godz. 7 wieczorem, w czwartek zaś o godz. 10 rano, nabożeństwo żałobne i wyprowadzenie zwłok na cmenatrz Rossa, o czem zawiadamiają przyjaciół i znajomych krewni. Osobne zaproszenia rozsyłane nie będą. (Kurier Litewski, 1907, Nr. 145, s. 1)

Bibliografia:

* Aleksander Śnieżko. Rossa - miasto umarłych. Groby zasłużonych", t. 2, Wrocław 1970 mps w zbiorach PAU Kraków, s. 289-292.

* Wspomnienie pośmiertne. Dziennik Wileński. 1907. Nr. 153, s. 2. 

http://cmentarznarossie.uksw.edu.pl/obiekty.php?id=6348 // projekt zrealizowany został w latach 2013-2016 przez Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie we współpracy z Litewskim Uniwersytetem Edukologicznym (pod kierownictwem Anny Sylwii Czyż i Bartłomieja Gutowskiego)

Autor opisu:
Dariusz Żybort (życiorys), Dariusz Lewicki