Znalezienie nagrobka Kacpra Piłsudskiego - czarnej owcy rodziny Piłsudskich

  14 lipca 2019 r. prezes SKOnSR Dariusz Żybort wraz z członkami Komitetu Romualdem Szumskim i Dariuszem Lewickim zawitali na Starą Rossę, aby przejrzeć się pracom konserwacyjno-restauracyjnym prowadzonym na tym cmentarzu, wstępnie wytypować pomniki nagrobne do odnowienia w roku 2020 i omówić aktualne sprawy. Przechadzka pozwoliła na nowo odkryć mistyczność wileńskiej nekropolii i zrodziła mnóstwo ciekawych pomysłów do urzeczywistnienia, jednak największą sensacją było przypadkowe odnalezienie grobu Kacpra Piłsudskiego – brata Marszałka Józefa Piłsudskiego.

   Kacper zmarł w Wilnie 28 lipca 1915 roku, w wieku 36 lat. Miejsce pochówku na Rossie w 20-leciu międzywojennym określały przewodniki „koło siostry Heleny i ciotki Stefanii Lipmanówny”, krzyż drewniany, napis na tabliczce blaszanej, mogiła ocementowana, bez ogrodzenia. We współczesnych przewodnikach miasta Wilna pisano, że ,,grób Kacpra Piłsudskiego nie został dotychczas odnaleziony” (J. Krajewski. Wilno i okolice. Przewodnik. Pruszków. 2012, s. 194), jednak w badaniach inwentaryzacyjnych cmentarza na Rossie, prowadzonych w latach 2013-2016 przez Instytut Historii Sztuki  Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie we współpracy z Litewskim Uniwersytetm Edukologicznym (kierownik Anna Sylwia Czyż i Bartłomiej Gutowski), można znaleźć krótką wzmiankę o lokalizacji grobu ,,czarnej owcy” rodziny Piłsudskich. Otóż Kacper jest najbardziej tajemniczą personą w rodzie Piłsudskich. Chłopieczostał ochrzczony w kościele św. Jana w Wilnie. Imię otrzymał na cześć Kacpra Billewicza, marszałka szlachty powiatu rosieńskiego, późniejszego prezesa Sądu Głównego Wileńskiego, a przede wszystkim głównego wychowawcy matki po stracie rodziców. W niektórych źródłach można znaleźć informację, że ukończył jedynie dwie klasy Gimnazjum Nikołajewskiego w Lipawie, przez lata przebywał z ojcem w Petersburgu, a później prowadził dość lekkomyśłne, a właściwie próżniacze życie.Źródła niechętne legendzie Piłsudskich, szczególnie endeckie z okresu zarania II RP, podają nawet, że był kleptomanem, wielokrotnie notowanym przez policję. Nigdy nie założył rodziny i był przedmiotem ,,wstydu dla całej familii”. Nie zważając na te ciemne fakty z biografii Kacperka (tak do niego zwracał się starszy brat Bronisław), członkowie SKOnSR zastanawiają się nad odnowieniem nagrobka jednego z rodziny Piłsudskich.

(Zdjęcia: Dariusz Lewicki)